(18 januari 2023)
Elk jaar hebben we meerdere paartjes broedend in onze tuin: onder de dakpannen, in een spreeuwenpot en voorheen in een steenuilenkast. Nu in de winter zien we ze in groepen overvliegen of neerstrijken in het weiland achter ons huis. De spreeuw.
Spreeuwen kun je niet verwarren met andere vogels, hooguit met de merel. In de wintermaanden zijn spreeuwen zwart met een paarsgroene gloed en opvallende witte spikkels. Jonge spreeuwen hebben tot in september een bruin, onopvallend verenkleed. De spitse snavel is zwart en in het broedseizoen geel.
Spreeuwen eten graag insecten en insectenlarven, zoals emelten (larven van de langpootmug). In het zomerhalfjaar eten ze ook fruit en bessen.
Spreeuwen kunnen goed imiteren. Laatst dacht ik: wat doet die wulp in een boom??? Maar dat bleek een spreeuw te zijn. In de stad hoor je andere imitaties (ringtone, trambel) dan op het platteland.
Hier kun je geluiden van een spreeuw horen.
Het aantal spreeuwen in ons land neemt al jarenlang dramatisch af. Dat zou samenhangen met de intensivering van de landbouw (zoals verdroging) en het verdwijnen van geschikte nestplaatsen in stedelijk gebied.
In Nederland zijn er momenteel zo’n 700.00 broedparen. In de winter overwinteren enkele miljoenen spreeuwen hier en daarnaast zijn er nog meer dan een miljoen doortrekkers. Bij de Nationale Tuinvogeltelling stond de spreeuw vorig jaar op nummer 11.
Een van de meest fascinerende natuurverschijnselen die ik ken, zijn spreeuwenwolken. Zie bijvoorbeeld dit filmpje. De spreeuwen verzamelen zich aan het eind van de dag in de buurt van hun slaapplek, bij voorkeur in rietvelden of grote bomen. Ook in de stad weten ze slaapplekken te vinden.
Het mooie aan zo’n wolk is de beweging: dansend, golvend, pulserend, zwenkend, duikend en weer stijgend. Het lijkt wel één organisme in plaats van een verzameling losse spreeuwen.
Waarom en hoe doen ze dit eigenlijk? Daar zijn ‘de geleerden’ nog niet helemaal uit. Sperwers en slechtvalken jagen op spreeuwen en die vinden het moeilijk om één exemplaar uit zo’n wolk te pikken. Ook zou het een vorm van communicatie zijn; ze maken er tenslotte ook een boel lawaai bij. Dat ze niet botsen zou komen doordat een spreeuw de bewegingen van zeven naaste buren in de gaten houdt. Bijzonder is dat ze altijd op één meter afstand van elkaar vliegen en dat er geen leider is. Dit is gebleken uit analyse van de vliegpatronen. In één wolk kunnen wel tot een kwart miljoen exemplaren zitten!
Hier lees je waarom ik elke dag een soort plaats.
𝘉𝘳𝘰𝘯𝘯𝘦𝘯: 𝘞𝘪𝘬𝘪𝘱𝘦𝘥𝘪𝘢, 𝘷𝘰𝘨𝘦𝘭𝘣𝘦𝘴𝘤𝘩𝘦𝘳𝘮𝘪𝘯𝘨.𝘯𝘭
Ineke Bams 