(17 maart 2023)
De ijsvogel is een geliefde vogel. Komt dat door zijn kleurrijke verschijning: blauw van boven en oranje van onderen? Of omdat je ze zo weinig ziet? En als je er een ziet, dan is het vaak in een flits. Soms tref je het en zit hij op een laaghangende tak boven het water. Om de een of andere reden ben ik vaak degene die een ijsvogel als eerste ziet. Zo ook vorige week bij de watermolen aan de Buurserbeek in Haaksbergen (zie drie van de foto’s).
IJsvogels broeden vanaf februari-maart. Ze graven tunnels van een halve meter lang in steile oeverwanden langs beken of rivieren (foto bovenaan) of tussen de wortels van omgevallen bomen. Ook mensen helpen soms een handje zoals bij De Ruige Hof in Amsterdam-Zuidoost (foto midden links). Hier kun je tegen betaling ijsvogels kijken en fotograferen). IJsvogels hebben twee legsels per jaar, soms zelfs meer. Zo compenseren ze het soms grote verlies aan ijsvogels in strenge winters.
IJsvogels eten vis en andere waterdieren; daarvoor hebben ze open water nodig. Als het water bevroren is, lukt dat niet. Waarom heten ze dan ijsvogel? In oud-Germaans heten ze eisenvogel, wat ijzervogel betekent. Dat zou dan slaan op de blauwachtige kleur van de rug. Ook heb ik wel gehoord dat het slaat op de ‘ijsblauwe’ kleur van de vogel. Of omdat je ze in de winter aan de rand van een wak kunt zien zitten, loerend naar een prooi.
Bij het jagen duikt de ijsvogel bijna loodrecht op zijn prooi af. Als hij een visje gevangen heeft, schiet hij uit het water omhoog en gaat op een tak zitten. Hij slaat de vis dood tegen de tak voordat hij hem opeet.
IJsvogels zijn in principe standvogels. Soms trekken ze in de winter naar ijsvrije gebieden aan de kust. Mannetjes en vrouwtjes hebben een eigen territorium. Mannetjes graven het nest uit. Bij het baltsen bieden ze het vrouwtje een visje aan. De jongen worden de eerste drie tot vier weken in het nest gevoed. Daarna worden ze nog een paar dagen vlak bij het nest bijgevoerd. Voor het volgende legsel wordt een andere nestgang gebruikt.
In 2020 waren er zo’n 1.250 broedparen. In de winter zijn er maximaal 4.000 exemplaren in ons land. IJsvogels kun je in heel Nederland zien. De meeste broeden in oostelijk Noord-Brabant, Limburg en de Achterhoek, in de duinstreek en langs de grote rivieren.
Hier lees je waarom ik elke dag een soort plaats.
𝘉𝘳𝘰𝘯𝘯𝘦𝘯: 𝘞𝘪𝘬𝘪𝘱𝘦𝘥𝘪𝘢, 𝘝𝘰𝘨𝘦𝘭𝘣𝘦𝘴𝘤𝘩𝘦𝘳𝘮𝘪𝘯𝘨
Ineke Bams 