(1 mei 2023)
Traditioneel geven mensen in Frankrijk en België hun geliefde op 1 mei (Dag van de Arbeid) een bosje lelietjes-van-dalen. Deze geurige, witte bloemetjes zijn het symbool voor geluk. Ik heb ze nu ook in een vaasje op tafel staan en als ik eraan ruik, denk ik aan mijn moeder die hier parfum van had. Overigens werden in de Renaissance in Frankrijk al lelietjes-van-dalen uitgedeeld. En waarschijnlijk gaat het terug op een Germaans gebruik, van voor de kerstening.
Lelietje-van-dalen, ook wel meiklokje of vroeger lelietje-der-dalen genoemd, wordt veel aangeplant op landgoederen (als stinzenplant) en in parken en tuinen. Toch is het een oorspronkelijk inheemse plant van bossen op matig voedselrijke, vochtige bodems (o.a. in Zuid-Limburg). De planten hebben een kruipende wortelstok waaraan de bovengrondse delen ontspruiten. Zo’n spruit bestaat uit twee tot drie bladeren en een onbebladerde bloemstengel. De bloemen staan in slanke, naar één kant gekeerde trossen. De bloemen zijn 0,8 tot 1 cm lang. Ze zijn wit (soms roze) en klokvormig en hangen aan gekromde steeltjes. De bloemen worden bestoven door bijen, hommels en vliegen (o.a. zweefvliegen). De oranjerode bessen zijn pas in het najaar rijp. Dan zijn de bladeren vaak al aan het verwelken. Op lelietje-van-dalen kun je de larven (bastaardrupsen) vinden van een zwarte bladwesp. Verder komt er een roestzwam op lelietje-van-dalen voor.
Lelietje-van-dalen hoort tot de aspergefamilie. Ook de boshyacint, salomonszegel, blauwe druifjes en uiteraard de asperge zelf horen tot deze familie. Vroeger hoorden ze samen met o.a. narcissen, tulp en looksoorten tot de leliefamilie, maar deze familie is nu opgesplitst.
Alle delen van het lelietje-van-dalen zijn (dodelijk) giftig: het kan hartritmestoornissen veroorzaken. Zeker bij kinderen moet je uitkijken. Overigens doen de wildste verhalen de ronde over de giftigheid. Zo zou iemand die het water dronk uit een vaas waarin lelietjes-van-dalen stonden, hieraan overleden zijn. Ik vraag me dan af: wie drinkt het water uit een vaas??? Mensen die wilde planten eten, wijzen elkaar erop dat je het zou kunnen verwarren met het eetbare daslook. Ze hebben inderdaad allebei lancetvormig, parallelnervig blad. Maar er zijn duidelijke verschillen. Daslook staat nu volop in bloei met stervormige naar boven gerichte bloemen, het blad ruikt heel duidelijk naar ui en het heeft bolletjes.
Het lelietje-van-dalen is de nationale bloem van Finland. Nederland heeft nog geen nationale (wilde) bloem. (En de tulp dan? Deze is niet inheems / wild en is al de nationale bloem van Turkije en Hongarije.) Vroege Vogels heeft een verkiezing van de nationale bloem uitgeroepen. Tot 12 mei kun je bloemen nomineren. Na 14 mei kun je stemmen op de shortlist.
Hier lees je waarom ik elke dag een soort plaats: https://inekebams.com/soort-van-de-dag/.
𝘉𝘳𝘰𝘯𝘯𝘦𝘯: 𝘕𝘦𝘥𝘦𝘳𝘭𝘢𝘯𝘥𝘴𝘦 𝘖𝘦𝘤𝘰𝘭𝘰𝘨𝘪𝘴𝘤𝘩𝘦 𝘍𝘭𝘰𝘳𝘢, 𝘞𝘪𝘬𝘪𝘱𝘦𝘥𝘪𝘢
Ineke Bams 