Soort van dag 122: bergeend

(2 mei 2023)

De bergeend lijkt met zijn mooie kleuren op een exotische, ontsnapte volièrevogel. Maar het is toch echt een broedvogelsoort van ons land. Bergeenden staan qua formaat en uiterlijk in tussen een gans en een eend. Mannetjes en vrouwtjes lijken erg op elkaar. Het mannetje onderscheidt zich door de knobbel op zijn rode snavel.

Bergeenden zijn kustbewoners. Traditioneel zijn de duinen hun ideale broedbiotoop. Ze broeden hier in verlaten konijnenholen (daarom hebben vrouwtjes geen schutkleur nodig zoals bij andere eendensoorten). Verder broeden ze op kwelders, langs rivieren en in het veenweidegebied zoals de Zaanstreek. Daar leggen ze hun eieren in de dichte vegetatie of in gaten in de oever. Belangrijk is dat de omgeving modderig is, want daarin zoeken ze hun voedsel. Bergeenden eten kleine schelpdieren, garnalen en andere kreeftachtigen, slakjes, wormen, insecten en hun larven en ook wel zaden en planten.

Ook achter ons huis zien we elk voorjaar wel paartjes bergeenden. Of ze hier ook broeden, weet ik niet.

De naam ‘bergeend’ kan verwijzen naar de duinen, maar waarschijnlijker is dat het verwijst naar het (ver)bergen van hun eieren in holen. De eieren worden van april tot juni gelegd. Na vier weken komen de pulletjes tevoorschijn. Deze gaan al snel met hun ouders naar het water. Daar verzamelen ze zich in crèches van tientallen kuikens, onder de hoede van enkele volwassen vogels. De andere ouders kunnen dan op zoek naar voedsel.

Na de broedtijd trekken vrijwel alle West-Europese bergeenden naar het open water van de Waddenzee om veilig te kunnen ruien. Tot 1995 gebeurde dat vooral in het Duitse deel, maar nu verblijft ook een deel in de Nederlandse Waddenzee (o.a. bij Harlingen en Balgzand). In het voorjaar gaan de bergeenden weer naar hun broedgebieden. Tijdens koude winters trekken ze weg naar Engeland en Frankrijk.

In de duinen namen de aantallen bergeenden de laatste tijd af. Dat heeft te maken met de afname van het aantal konijnen. Als er minder konijnen zijn, zijn er minder holen. Ook wordt de vegetatie hoger. Jonge bergeenden kunnen dan moeilijker uit de voeten wanneer ze het nest verlaten. Toch neemt de laatste jaren in Nederland de populatie toe nu ze meer in het binnenland zijn gaan broeden.

Hier lees je waarom ik elke dag een soort plaats.

𝘉𝘳𝘰𝘯𝘯𝘦𝘯: 𝘝𝘰𝘨𝘦𝘭𝘣𝘦𝘴𝘤𝘩𝘦𝘳𝘮𝘪𝘯𝘨, 𝘚𝘖𝘝𝘖𝘕, 𝘞𝘪𝘬𝘪𝘱𝘦𝘥𝘪𝘢