Soort van dag 12: grauwe gans (en kolgans)

(12 januari 2023)

De winter is bij uitstek de tijd om ganzen te kijken. Ze komen in november in grote getalen vanuit het hoge noorden naar ons land om te overwinteren. Het gaat hierbij vooral om grauwe ganzen, kolganzen en brandganzen (over deze een andere keer). De grauwe gans kun je overigens het hele jaar in Nederland tegenkomen. In de winter komen daar nog Scandinavische soortgenoten bij.

Je vindt de ganzen op plekken met veel water. Water betekent veiligheid. ’s Nachts zijn ze dan ook op het water te vinden of op door water omgeven plekken. Overdag gaan ze op zoek naar eten. Grauwe ganzen zijn gek op (eiwitrijk) gras. Boeren zien ze daarom liever gaan dan komen.

De grauwe gans en de kolgans zijn bruingrijze ganzen van het geslacht Anser. Ook de rietganzen vallen hieronder, maar die zie je minder vaak. De grauwe gans is van deze soorten het grootst. Zijn snavel en poten zijn oranjeroze; de snavel wordt wel vergeleken met een winterpeen. Een volwassen kolgans herken je aan de witte vlek bij de snavel en de grijze strepen (vegen) op de buik (de gans rechtsonder). Rietganzen hebben zwart op hun oranje snavel.

Al deze ganzen vliegen in V-vorm. Je kunt ze dan herkennen aan het geluid. Grauwe ganzen maken hierbij een schor gakkend geluid. Kolganzen gakken vrolijker, jubelend.

Er broeden zo’n 150.000 paren grauwe gans in Nederland. Enkele decennia geleden deden ze dat nog nauwelijks. Er waren toen ook veel minder overzomerende ganzen. Ik kan me herinneren dat ik het bijzonder vond om zo’n twintig jaar geleden in de zomer grauwe ganzen bij de Botshol te zien. Nu zitten ze het jaarrond achter ons huis in de wei.

Natuurbeheerders zijn niet altijd en overal blij met de toename van het aantal grauwe ganzen. Het gras dat de ganzen op boerenland eten, poepen ze namelijk uit in hun rustgebieden die vaak natuurterreinen zijn. Zo kan het water daar te voedselrijk worden voor kwetsbare planten en dieren. Misschien moet de vos, de natuurlijke vijand van de gans, meer ruimte krijgen…

Er valt nog veel meer te vertellen. Bijvoorbeeld dat de grauwe gans ervoor zorgt dat de Oostvaardersplassen open blijven. Andere vogelsoorten profiteren hier weer van. Soms zie je ook witte ganzen. Dat zijn boerenganzen, een gedomesticeerde vorm van de grauwe gans. Ze kunnen met wilde ganzen kruisen en dan krijg je ‘soepganzen’ zoals op de collage midden rechts. (Maar ik denk dat de grauwe gans onderin ook niet helemaal zuiver is.)

Hier lees je waarom ik elke dag een soort plaats.
𝘉𝘳𝘰𝘯𝘯𝘦𝘯: 𝘞𝘪𝘬𝘪𝘱𝘦𝘥𝘪𝘢, 𝘷𝘰𝘨𝘦𝘭𝘣𝘦𝘴𝘤𝘩𝘦𝘳𝘮𝘪𝘯𝘨.𝘯𝘭, 𝘕𝘢𝘵𝘶𝘳𝘦 𝘛𝘰𝘥𝘢𝘺, 𝘴𝘰𝘷𝘰𝘯.𝘯𝘭