(23 april 2023)
Zie je langs de weg een roofvogel ‘bidden’, grote kans dat het om een torenvalk gaat. Lange tijd was dit de talrijkste roofvogel van Nederland, maar dat is nu de buizerd. De torenvalk is een kleine valk met een relatief lange staart en een roodbruine rug. De man heeft een grijze kop en een grijze staart met zwarte eindband.
Torenvalken maken zelf geen nesten. Ze gebruiken oude kraaiennesten en nissen van gebouwen en broeden ook in speciale nestkasten. In het buitenland broeden ze in rotsspleten. De naam ‘torenvalk’ verwijst ernaar dat ze vroeger in kerktorens broedden. Dat kan nu vaak niet meer, omdat de gaten hierin werden gedicht vanwege duivenoverlast. Torenvalken broeden van april tot juli. De eieren komen na zo’n vier weken uit. Een maand later zijn de jongen vliegvlug. Nog wekenlang worden ze door hun ouders bijgevoerd.
Torenvalken eten vooral kleine zoogdieren (woelmuizen zoals de veldmuis), drie à vier per dag. Ook eten ze zangvogels, kuikens van weidevogels en grote insecten. In de stad eten ze vooral mussen en spreeuwen. Ze zoeken hun prooi vanaf een hoge plek of biddend in de lucht. Bij dat bidden hangen ze stil in de lucht door snel met hun vleugels te bewegen en met een gespreide staart tegen de wind in te vliegen. Zien ze een prooi, dan duiken ze erop af. De prooi wordt vanaf de grond opgepakt, niet uit de lucht. Torenvalken kunnen UV-licht waarnemen en daardoor zijn ze in staat om urinesporen van muizen te zien en zo muizen op het spoor te komen.
Net zoals andere roofvogels produceren torenvalken braakballen. Deze bestaan uit onverteerbare resten zoals haren van muizen. In tegenstelling tot uilenballen bevatten braakballen van roofvogels nauwelijks botjes. In de eerste plaats komt dat omdat roofvogels hun prooi plukken. Een uil eet een muis in een keer op. In de tweede plaats is het maagzuur van torenvalken en andere roofvogels veel sterker dan dat van een uil. De eventueel opgegeten muizenbotjes lossen daar in op. Aan de hand van braakballen wordt onderzoek gedaan welke muizen in een bepaald gebied voorkomen.
Torenvalken vind je in open en halfopen gebieden, op plekken met veel woelmuizen. Je vindt ze ook in de stad. In Nederland broeden zo’n 3.800-7.700 paren. In de winter blijven de meeste in Nederland. Daar komen zo’n 10.000-20.000 overwinteraars bij.
Sinds 2017 staat de torenvalk op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels. Men denkt dat de achteruitgang van het aantal torenvalken vooral komt door intensivering van de landbouw waardoor er in het algemeen minder veldmuizen zijn.
Hier lees je waarom ik elke dag een soort plaats.
𝘉𝘳𝘰𝘯𝘯𝘦𝘯: 𝘝𝘰𝘨𝘦𝘭𝘣𝘦𝘴𝘤𝘩𝘦𝘳𝘮𝘪𝘯𝘨, 𝘞𝘪𝘬𝘪𝘱𝘦𝘥𝘪𝘢, 𝘦𝘤𝘰𝘮𝘢𝘳𝘦.𝘯𝘭
Ineke Bams 