(21 mei 2023)
Een opvallende plant die in het late voorjaar / vroege zomer bloeit, is de echte koekoeksbloem. Vroeger was het een heel algemene plant; nu wordt deze soort op minder plekken aangetroffen. Het is een plant van natte, matig voedselrijke hooi- en graslanden (vooral op veen), sloot- en waterkanten en duinvalleien. Vaak groeien ze op plekken waar inmiddels de dotterbloemen zijn uitgebloeid. Omdat de meeste graslanden tegenwoordig te veel bemest en te veel ontwaterd zijn, is de echte koekoeksbloem daar verdwenen; je vindt ze hooguit nog aan de waterkant.
De echte koekoeksbloem hoort tot de anjerfamilie. Eerder kwam uit deze familie vogelmuur al aan de orde. Soorten uit deze familie hebben een doosvrucht en vijftallige bloemen (vijf kroonblaadjes en vijf kelkblaadjes) die in bijschermen staan. De hoofdas van de bloeiwijze loopt uit in een bloem die als eerste bloeit. De zaden worden uit de rijpe vruchten geworpen, bijvoorbeeld bij harde wind.
De echte koekoeksbloem valt op door de in vieren gespleten kroonbladen waardoor de bloem een rafelig uiterlijk heeft. Meestal bloeien ze roze, soms kom je ook exemplaren met witte bloemen tegen. De plant bloeit van mei tot juli, met soms nog een nabloei in het najaar. De plant wordt bestoven door honingbijen, wilde bijen, hommels en dag- en nachtvlinders. De plant vormt een aantal stengels, waarvan het onderste gedeelte op de grond ligt. De uiteinden van de stengels zijn opgericht. Langs de stengel staan twee aan twee enkele lancetvormige bladeren.
De echte koekoeksbloem hoort tot het geslacht Silene. Daarvan komen in Nederland nog veel meer soorten voor, ook (verwilderde) tuinplanten. Op de collage zijn onder de twee afbeeldingen van echte koekoeksbloem te zien: dagkoekoeksbloem, avondkoekoeksbloem, blaassilene en nachtsilene.
De echte koekoeksbloem is waardplant voor diverse vlindersoorten (spanners, kokermotten en uilen). De gevorkte silene-uil (vroeger anjeruiltje genaamd) gebruikt verschillende soorten uit de anjerfamilie als waardplant. Ze legt haar eitjes bij de vruchtbeginsels, één ei per bloem. De rups eet de zich ontwikkelende doosvrucht leeg, kruipt naar buiten en gaat op zoek naar een volgende doosvrucht. Een ander soort insect dat afhankelijk is van verschillende soorten uit de anjerfamilie, is de anjersnuittor.
In de bladoksels van koekoeksbloemen vind je vaak het zogenaamde koekoeksspog, slijm met luchtblaasjes afkomstig van de larve van een schuimcicade. Vroeger werd wel gedacht dat dit spuug van de koekoek was, vandaar de Nederlandse naam van deze plantensoort. (En hierbij een verhaal hierover.)
Hier lees je waarom ik elke dag een soort plaats.
ππ³π°π―π―π¦π―: ππ¦π₯π¦π³ππ’π―π₯π΄π¦ π°π¦π€π°ππ°π¨πͺπ΄π€π©π¦ πππ°π³π’, ππͺπ¬πͺπ±π¦π₯πͺπ’
Ineke Bams 