Soort van dag 6: hazelaar

(6 januari 2023)

Mensen die allergisch zijn voor de pollen van hazelaars zullen het al gemerkt hebben: de eerste hazelaars staan in bloei. Eind november zag ik er al één, bij landgoed Gunterstein in Breukelen. Sinds de jaarwisseling gaat het hard en nu zijn ze al op veel plekken bloeiend te zien.
De hazelaar wordt beschouwd als de eerste bloeiende plant van onze inheemse wilde flora. Uit de Natuurkalender blijkt dat vijftig jaar geleden de hazelaars pas half februari bloeiden. (Er zijn ook verschillende ‘exotische’ planten en heesters die al bloeien. Maar die vallen niet onder de biodiversiteit van Nederland.)

De hazelaar is een inheemse struik die zes meter hoog kan worden. Een typische bosrandplant die goed schaduw kan verdragen. Van nature komen ze niet voor in zeeklei- en laagveengebieden. Maar dankzij de mens zie je ze nu bijna overal.
Aan één struik zitten aparte mannelijke en vrouwelijke bloemen. De hangende katjes zijn de mannelijke bloemen. Ze produceren veel stuifmeel dat meegenomen wordt door de wind. En dan is het afwachten of het terecht komt op de rode stempels van de vrouwelijke bloempjes van een andere struik. Vervolgens ontwikkelt zich de noot, omhuld door een bladvormig vruchtomhulsel.
De hazelaar is voor de bestuiving dus niet afhankelijk van insecten. Wel levert de struik stuifmeel aan honingbijen die vroeg in het jaar actief zijn.
Hazelnoten zijn voedzaam en gezond en niet alleen voor ons. Gaaien, muizen, eekhoorn, spechten: ze lusten allemaal hazelnoten. Vind je noten met een gaatje erin, dan is de hazelnootboorder (een snuitkever) bezig geweest. Die legt een eitje in de noten als ze nog onrijp en groen zijn. Deze noten zijn niet meer eetbaar.

In Nederland vind je ook hazelaars die van elders komen en die aangeplant zijn. Hierbij gaat het om de boomhazelaar (Turkse hazelaar) en de lambertusnoot. Je vindt deze soorten vooral in parken, plantsoenen en tuinen. Ook zijn er gekweekte hazelaars, met extra lekkere noten.

Hazelaars leveren vooral noten in vochtige, koele zomers. Dus de klimaatverandering heeft twee gevolgen voor deze struik: vroegere bloei en bij warme droge zomers minder noten.

Hier lees je waarom ik elke dag een soort plaats.

𝘉𝘳𝘰𝘯𝘯𝘦𝘯: 𝘞𝘪𝘬𝘪𝘱𝘦𝘥𝘪𝘢, 𝘕𝘢𝘵𝘶𝘳𝘦 𝘛𝘰𝘥𝘢𝘺, 𝘧𝘭𝘰𝘳𝘢𝘷𝘢𝘯𝘯𝘦𝘥𝘦𝘳𝘭𝘢𝘯𝘥.𝘯𝘭, 𝘕𝘦𝘥𝘦𝘳𝘭𝘢𝘯𝘥𝘴𝘦 𝘰𝘦𝘤𝘰𝘭𝘰𝘨𝘪𝘴𝘤𝘩𝘦 𝘍𝘭𝘰𝘳𝘢