Soort van dag 29: merel

(29 januari 2023)

Gisteren heb ik de vogels in onze tuin geteld. Altijd spannend welke ik zie in dat halfuurtje tellen, want er komen veel soorten in onze tuin op bezoek maar nooit allemaal tegelijk. Omdat ik graag de merel op mijn lijstje wilde zetten, betekende dat vroeg tellen. En ja hoor: ik zag direct een mannetje en een vrouwtje, rondscharrelend op het gras.

Een mannetje is zwart met een gele of oranje snavel en een gele oogrand. Vrouwtjes zijn bruin met een gestreepte borst. Jonge vogels lijken op vrouwtjes. De mannetjes kunnen mooi zingen, bij zonsopkomst en zonsondergang en ook na een regenbui. Ze doen dat vanaf een hoog uitkijkpunt. Vanaf eind januari kun je bij zacht weer al een merel horen. Merels hebben ook een alarm- en een vluchtroep. Hier hoor je hun geluiden. Het zingen is om het territorium aan te geven. Merels zijn fel in het verdedigen van hun territorium; er vallen wel eens doden bij.

Merels vind je waar grasvelden met bomen en struiken zijn. De meeste merels blijven in de winter hier. Daar komen ook wintergasten uit Noord-Europa bij. Oorspronkelijk waren het bosvogels, maar ze hebben zich goed aan de menselijke omgeving weten aan te passen. Stads- en bosmerels gedragen zich ook anders.

Hun nesten maken ze in struiken, hagen en lage bomen. Deze nesten zijn vaak makkelijk te vinden waardoor veel eieren en jongen aan katten en kraaiachtigen ten prooi vallen. Gelukkig krijgt een merelpaar wel zo’n twintig jongen per seizoen (twee tot drie legsels).

Merels horen tot het geslacht van de echte lijsters, samen met o.a. zanglijster, grote lijster, koperwiek en kramsvogel. Alle echte lijsters zoeken een groot deel van hun voedsel op de grond. Ze eten insecten (en hun larven), spinnen en regenwormen. Verder eten ze bessen en fruit.

Bij ons in de tuin liggen op veel plekken zogenaamde lijstersmidses: kapotte en leeggegeten slakkenhuizen. Ik weet dat zanglijsters huisjesslakken eten door ze tegen een steen of klinker kapot te slaan. Ik zie bijna nooit lijsters in onze tuin; misschien dat ‘onze’ merels dat ook doen?

Tot de eeuwwisseling namen merels in aantal toe, maar vanaf 2016 verdween bijna een derde van de populatie. Waarschijnlijk deels als het gevolg van een ziekte (usutu-virus), maar de precieze oorzaken zijn niet bekend. Om meer te weten te komen over de merel was hij de vogel van 2022.

Zitten er merels in jouw tuin? Vandaag kun je nog tellen.

𝘉𝘳𝘰𝘯𝘯𝘦𝘯: 𝘞𝘪𝘬𝘪𝘱𝘦𝘥𝘪𝘢, 𝘕𝘢𝘵𝘶𝘳𝘦 𝘛𝘰𝘥𝘢𝘺, 𝘷𝘰𝘨𝘦𝘭𝘣𝘦𝘴𝘤𝘩𝘦𝘳𝘮𝘪𝘯𝘨.𝘯𝘭