(7 mei 2023)
Het is niet alleen raapzaad dat de bermen geel kleurt. Nu staan ook de scherpe boterbloemen volop in bloei. Er komen in Nederland twaalf soorten boterbloemen voor. De twee meest algemene zijn de scherpe en de kruipende boterbloem. De scherpe heeft opgaande bloemstengels; de kruipende blijft laag en is een echte bodembedekker. De stengel van de scherpe is rolrond; die van de kruipende is geribbeld. Verder maakt de kruipende boterbloem uitlopers die wortelen op de knopen. De knolboterbloem lijkt ook wel wat op de scherpe boterbloem; hierbij zijn de kelkblaadjes teruggeslagen en de bloemstengels gegroefd. Tot het geslacht Ranunculus horen niet alleen de boterbloemen, maar ook speenkruid en de waterranonkels; deze laatste hebben witte kroonblaadjes.
De scherpe boterbloem wordt tot 90 cm hoog en vind je vooral in bermen en graslanden. Ze heeft geen voorkeur voor bepaalde bodems, als het maar niet te droog, niet te nat en niet te voedselarm is. Scherpe boterbloem vind je (in niet beweide graslanden) vaak tezamen met veldzuring, margriet en echte koekoeksbloem.
De bladeren zijn diep ingesneden. De rozetbladeren kunnen langs de nerven iets zwart aangelopen zijn. De bloemen hebben vijf kelk- en vijf kroonblaadjes. De plant bloeit van april tot in de herfst. Ze wordt door allerlei insecten bestoven. Eerst zijn de vruchtbeginsels rijp, daarna de vele meeldraden. Zo wordt zelfbestuiving voorkomen. Na de bevruchting ontstaan de dopvruchtjes met een kort krom snaveltje.
Bij regen gaan de bloemen in de zogenaamde slaapstand: de bloemen hangen naar beneden en zo blijven de stampers en meeldraden droog (foto links boven). Dit fenomeen zien we ook bij madeliefjes en pinksterbloemen. Zo’n slaapstand biedt gelijk allerlei insecten een plek om te schuilen.
De naam ‘scherpe’ boterbloem verwijst naar de scherpe smaak als je een stukje proeft op je tong. Spuug het wel uit, want alle boterbloemen zijn (licht) giftig. Vee vermijdt deze plant dan ook. In hooi gaat de giftige werking verloren.
Ik ben weer op zoek gegaan naar foto’s met bloembezoekers. Van rechtsboven met de klok mee: wenkvliegjes, schuimcicade, weidedoflijfjes (een vliegensoort) en (vermoedelijk) een soort zweefvlieg.
Hier lees je waarom ik elke dag een soort plaats.
𝘉𝘳𝘰𝘯𝘯𝘦𝘯: 𝘕𝘦𝘥𝘦𝘳𝘭𝘢𝘯𝘥𝘴𝘦 𝘰𝘦𝘤𝘰𝘭𝘰𝘨𝘪𝘴𝘤𝘩𝘦 𝘧𝘭𝘰𝘳𝘢, 𝘕𝘢𝘵𝘶𝘳𝘦 𝘛𝘰𝘥𝘢𝘺, 𝘧𝘭𝘰𝘳𝘢𝘷𝘢𝘯𝘯𝘦𝘥𝘦𝘳𝘭𝘢𝘯𝘥.𝘯𝘭
Ineke Bams 