Soort van dag 79: akkerhommel

(20 maart 2023)

De afgelopen dagen speurde ik onze tuin af, op zoek naar de eerste hommels. Het viel me nog tegen. Soms zag ik er één vliegen, maar dan kan ik niet zien om welke soort het ging. Maar dit weekend zag ik er dan eindelijk één op de Kaukasische smeerwortel die ik heb kunnen fotograferen (foto bovenaan). Het bleek een akkerhommel te zijn, een heel algemene soort. Ook in onze tuin zien we deze hommel volop, van maart tot eind oktober (andere foto’s).

Het borststuk en kontje van de akkerhommel zijn oranjebruin. De rest van het lijf is in West-Nederland min of meer zwart en in Oost-Nederland gelig-grijs. Ook kun je allerlei tussenvormen tegenkomen. Een vergelijkbare hommel die ook algemeen in tuinen voorkomt, is de boomhommel. Maar die heeft een wit kontje.

Hommels horen tot de familie van bijen en hommels. Het zijn sociale insecten. Net zoals de honingbij en de sociale wespen leven ze in kolonies met een koningin. Een volgroeide kolonie van akkerhommels bestaat uit 60-200 werksters.

De koningin start in het voorjaar met het maken van een nieuw nest. Bij de akkerhommel kan dat onder de grond zijn, in een verlaten muizenhol. Maar ook bovengronds in een vogelnest, composthoop of onder mos of een graspol. De koningin eet nectar van vroege voorjaarsbloeiers en verzamelt stuifmeel voor de larven. Voor het nest maakt ze vooral gebruik van mos. En verder legt ze zich toe op het leggen van eitjes.

De koningin kun je vanaf begin maart tot in mei zien vliegen; de werksters van begin met tot half oktober. De jonge koninginnen en de mannetjes vliegen van half augustus tot eind oktober rond. In oktober sterven alle hommels, behalve de jonge bevruchte koninginnen.

Akkerhommels halen stuifmeel voor de larven en nectar voor henzelf bij allerlei soorten planten. Distels, smeerwortel en heide zijn favoriet. Het stuifmeel nemen ze mee in klompjes aan hun achterpoten. Hommels zijn belangrijke bestuivers.

Akkerhommels worden geparasiteerd door de gewone koekoekshommel. De vrouwtjes (koninginnen) van deze soort sluipen het nest binnen, doden de akkerhommelkoningin en leggen hun eitjes in het akkerhommelnest. De werksters van de akkerhommel verzorgen vervolgens de larven van de koekoekshommel. Koekoekshommels lijken op de soort waar ze op parasiteren.

Hier lees je waarom ik elke dag een soort plaats.

𝘉𝘳𝘰𝘯𝘯𝘦𝘯: 𝘞𝘪𝘬𝘪𝘱𝘦𝘥𝘪𝘢, 𝘌𝘐𝘚 𝘒𝘦𝘯𝘯𝘪𝘴𝘤𝘦𝘯𝘵𝘳𝘶𝘮, 𝘕𝘢𝘵𝘶𝘳𝘢𝘭𝘪𝘴